Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
Τι είναι το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών;
Πρόκειται για ένα σύνολο χαρακτηριστικών που εμφανίζεται σε γυναίκες με εκδηλώσεις υπερανδρογοναιμίας και ανωορρηκτικούς κύκλους. Το σύνδρομο διαγιγνώσκεται κλινικά σε γυναίκες που μπορεί να παρουσιάζουν διαταραχές εμμήνου ρύσεως, ακμή, υπερτρίχωση, παχυσαρκία και υπερηχογραφική εικόνα ωοθηκών συμβατή με πολυκυστική εμφάνιση.
Είναι μόνιμο ή παροδικό;
Οι υποκείμενοι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί έχουν μακροχρόνια δράση, αλλά το σύνδρομο μπορεί να παρουσιάσει μεγάλες περιόδους ύφεσης (για πράδειγμα μετά τοκετό ή μετά διακοπή λήψης αντισυλληπτικών δισκίων).
Πόσο συχνό είναι;
Η συχνότητά του υπολογίζεται σε 4-10% και είναι η πιο συχνή ενδοκρινολογική διαταραχή γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Παρουσιάζεται στο 95% των γυναικών με εκδηλώσεις υπερανδρογοναιμίας.
Πώς διαγιγνώσκεται;
Αν υπάρχει ισχυρή υποψία του συνδρόμου σε μια γυναίκα, η διαγνωστική προσέγγιση περιλαμβάνει λήψη στοιχείων από το ατομικό αναμνηστικό (πληροφορίες για την ολιγομηνόρροια και την εμφάνιση, έκταση και βαρύτητα των σημείων ακμής και δασυτριχισμού) και το κληρονομικό ιστορικό (συγγενείς με διαταραχές μεταβολισμού και σακχαρώδη διαβήτη, με υπογονιμότητα και αποβολές, με καρδιαγγειακή νόσο).
Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει τον υπολογισμό του δείκτη μάζας σώματος, τη μέτρηση της αρτηριακής πιέσεως και την αναζήτηση σημείων που σχετίζονται με παχυσαρκία (περίμετρος μέσης), αντίσταση στην ινσουλίνη (μελανίζουσα ακάνθωση) και υπερανδρογοναιμία (υπερτρίχωση, ανδρογενής αλωπεκία, ακμή). Ο εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει υπερηχογράφημα μήτρας-ωοθηκών και αιματολογικές εξετάσεις για τον προσδιορισμό των επιπέδων FSH, LH, ανδρογόνων, λιπιδίων ορού, TSH, προλακτίνης, 17ΟΗ-προγεστερόνης, γλυκόζης και ινσουλίνης νηστείας (ίσως χρειαστεί και καμπύλη γλυκόζης).
Σύμφωνα με τα αναθεωρημένα κριτήρια του 2003, για τη διάγνωση του συνδρόμου πρέπει να επιβεβαιώνονται 2 από τα 3 κάτωθι κριτήρια:
- Ανωοθυλακιορρηκτικοί κύκλοι
- Κλινικά ή/και βιοχημικά ευρήματα υπερανδρογοναιμίας
- Πολυκυστική εμφάνιση ωοθηκών στο υπερηχογράφημα και αποκλεισμός άλλων αιτίων (συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων, όγκοι που εκκρίνουν ανδρογόνα, σύνδρομο Cushing κά).
- Κλινικά ή/και βιοχημικά ευρήματα υπερανδρογοναιμίας
- Ολιγο/ανωοθυλακιορρηκτικοί κύκλοι ή/και πολυκυστική μορφολογία ωοθηκών.
Με τι σχετίζεται και τι μπορεί να προκαλέσει;
Το σύνδρομο σχετίζεται με την αύξηση του αριθμού των αναπτυσσόμενων ωοθυλακίων. Η αύξηση αυτή παρουσιάζει αμφίδρομη εξάρτηση με την υπερανδρογοναιμία και μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή της ωοθυλακιογένεσης. Επίσης, σε μεγαλύτερες ηλικίες σχετίζεται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο και μεταβολικές διαταραχές, όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη και η αυξημένη εναπόθεση λίπους στο σώμα, κυρίως σε όργανα της κοιλιάς, όπως το ήπαρ. Η αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να οδηγήσει σε διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη και τελικά σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, με τετραπλάσιο κίνδυνο σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί με τη σειρά της να αυξήσει την παραγωγή ανδρογόνων από την ωοθήκη που επιτείνουν τον αναβολισμό, με συνέπεια την περαιτέρω αύξηση του σωματικού βάρους και την εναπόθεση σπλαχνικού λίπους. Η υπερανδρογοναιμία προκαλεί αυξημένη τριχοφυία, ανδρικού τύπου κατανομή των τριχών και αραίωση του τριχωτού της κεφαλής. Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών φαίνεται να συμμετέχει σε μηχανισμούς παλίνδρομων κυήσεων και σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα σακχαρώδους διαβήτη κύησης και καρκίνου ενδομητρίου. Από μελέτες έχει βρεθεί ότι μπορεί να σχετίζεται και με καρκίνο μαστού ή ωοθηκών, αλλά δεν αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για τις καταστάσεις αυτές.
Πού οφείλεται;
Για την ερμηνεία των εκδηλώσεων του συνδρόμου έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες, όπως η διαταραγμένη παραγωγή LH από την υπόφυση, η αντίσταση των σκελετικών μυών και του ήπατος στη δράση της ινσουλίνης και η αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων από τις ωοθήκες, ως υπερ-απάντηση στη δράση διαφόρων ορμονών (LH, hCG, IGF-IGFBPs). Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια ετερογενή διαταραχή που προκύπτει από την αλληλεπίδραση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, της οποίας η αιτιοπαθογένεια παραμένει στο μεγαλύτερό της μέρος αδιευκρίνιστη.
Ποια είναι η θεραπεία;
Στόχοι της θεραπείας είναι η αντιμετώπιση των εκδηλώσεων της υπερανδρογοναιμίας (ακμή, δασυτριχισμός), των διαταραχών της εμμήνου ρύσεως, της υπογονιμότητας, της αντίστασης στην ινσουλίνη και των μεταβολικών διαταραχών (κεντρική εναπόθεση λίπους).
Η βελτίωση των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου (υπέρταση, χαμηλά επίπεδα HDL και αυξημένα LDL και τριγλυκεριδίων), η απώλεια σωματικού βάρους και η αποφυγή του σακχαρώδους διαβήτη επιτυγχάνονται με ειδική δίαιτα και άσκηση.
Όταν συνυπάρχει αντίσταση στην ινσουλίνη που δεν μπορεί να βελτιωθεί με τη δίαιτα και την άσκηση μπορεί να χορηγηθούν φάρμακα που αυξάνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη, όπως η μετφορμίνη. Η μετφορμίνη μπορεί να επιφέρει μικρή ελάττωση του σωματικού βάρους, να ελαττώσει τη μεταγευματική έκκριση ινσουλίνης και να βελτιώσει την αραιομηνόρροια. Συνδυαζόμενη με κιτρική κλομιφαίνη είναι αποτελεσματική και στη βελτίωση της ωορρηξίας. Δεν χορηγείται για τη βελτίωση των σημείων της υπερανδρογοναιμίας.
Οι διαταραχές της εμμήνου ρύσεως αντιμετωπίζονται με τη χορήγηση αντισυλληπτικών δισκίων, τα οποία ελαττώνουν τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου, τόσο στο γενικό πληθυσμό, όσο και στις γυναίκες με το σύνδρομο. Αν η χορήγηση αντισυλληπτικών αντενδείκνυται ή δεν είναι επιθυμητή μπορεί να χορηγηθούν προγεσταγόνα τις πρώτες 7-10 μέρες του μήνα.
Τα αντισυλληπτικά χρησιμοποιούνται και για την αντιμετώπιση της ακμής και της υπερτρίχωσης. Το μέγιστο αποτέλεσμά τους είναι ορατό 6 μήνες μετά την έναρξη της αγωγής. Σε περιπτώσεις έντονης τριχοφυίας που δεν απαντούν στα αντισυλληπτικά μπορεί να χορηγηθούν και αντιανδρογόνα φάρμακα, όπως η σπιρονολακτόνη, η οξική κυπροτερόνη, η φλουταμίδη, οι αναστολείς 5α-ρεδουκτάσης (φιναστερίδη) και η τοπική θεραπεία με κρέμα εφλορνιθίνης. Η θεραπεία της ακμής (καθαρισμός, απολέπιση, χορήγηση αντιβίωσης ή ισοτρετινοΐνης) και της υπερτρίχωσης (ηλεκτρόλυση, φωτοαποτρίχωση με Laser) από το Δερματολόγο προσφέρει σημαντική βοήθεια, ακόμα και σε κάποιες περιπτώσεις ανθεκτικές στην αγωγή με δισκία.
Θετική επίδραση στις μεταβολικές και ορμονικές διαταραχές, καθώς και στην ποιότητα των ωαρίων, υπέρβαρων γυναικών με το σύνδρομο μπορεί να έχει και η χορήγηση ινοσιτόλης.
Ποιες καταστάσεις πρέπει να αποκλείονται για τη διάγνωση του συνδρόμου;
Καταστάσεις που σχετίζονται με διαταραχές εμμήνου ρύσεως ή/και εκδηλώσεις υπερανδρογοναιμίας και θα πρέπει να περιλαμβάνονται στη διαφορική διάγνωση του συνδρόμου είναι:
ΣΥΧΝΕΣ: ιδιοπαθής υπερτρίχωση, φάρμακα (δαναζόλη, προγεσταγόνα με έντονη ανδρογόνο δράση, διαζοξίδη, μινοξιδίλη, κυκλοσπορίνη).
ΣΠΑΝΙΕΣ: συγγενής υπερπλασία επιμεφριδίων, υπερθήκωση ωοθηκών, υπερπρολακτιναιμία, σύνδρομο Cushing, αρρενοποιητικοί όγκοι επινεφριδίων ή ωοθηκών, άλλα σύνδρομα αντίστασης στην ινσουλίνη.
Κληρονομείται;
Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών φαίνεται ότι εμφανίζεται συχνότερα σε κοινά μέλη οικογενειών, όπως σε αδελφές που παρουσιάζουν κοινά συμπτώματα και σημεία, καθώς και σε δίδυμες αδελφές που πάσχουν με μεγαλύτερη συχνότητα. Η κληρονομικότητα βασίζεται σε μεταβίβαση υπεύθυνων γονιδίων, αλλά καθοριστικό ρόλο στην εκδήλωση του συνδρόμου παίζουν και εξωγενείς παράγοντες, κυρίως η έλλειψη άσκησης, η διατροφή και ο σύγχρονος τρόπος ζωής.
Τηλέφωνο
0035726020826
0035796092274
00306945654202
Διεύθυνση
Κορυτσάς 30, διαμέρισμα 107 (Orphanides Court), 8010 ΠΑΦΟΣ
Ώρες Λειτουργίας
Δευτέρα 12.00μμ-19.30μμ
Τρίτη 8.30πμ-16.00μμ
Τετάρτη 12.00μμ-19.30μμ
Πέμπτη 12.00μμ-19.30μμ
Παρασκευή 8.30πμ-16.00μμ
Επικοινωνήστε μαζί μας
